Go

Ang laro ng Go ay isa sa pinakamatanda at pinakamalawak na nilalaro sa mundo. Ang sistema ng laro ay maaaring mukhang kumplikado, ngunit sa karanasan, mauunawaan na ang Go ay isang sining. Dahil sa kawalan ng elemento ng pagkakataon, matagal bago natalo ng mga programang pangkompyuter ang mga master ng Go. Dahil hindi makapag-isip nang malikhain ang mga makina, nananatili ang Go bilang patunay ng higit na kakayahan ng talino ng tao kaysa sa artipisyal na intelihensiya.

Kasaysayan ng laro

Ayon sa mga pagtatantya, ang Go ay may edad na hanggang tatlong libong taon. Nagsimula ang laro sa Tsina, at ayon sa alamat, ito ay naimbento ng isa sa mga alagad ng emperador. Pagsapit ng ika-7 siglo, kilala na ang laro sa Hapon, ngunit ang kasikatan nito sa Asya ay umabot sa tugatog makalipas ang 800 taon.

Noong simula lamang ng nakaraang siglo lumaganap ang Go sa Europa at Hilagang Amerika. Nahumaling sa larong ito ang mga taong handang sumabak sa intelektwal na labanan. Sa bilang ng mga manlalaro at antas ng kahusayan, patuloy na nangunguna ang mga Asyano. Ang mga Europeo at Amerikano ay bumuo ng mga pederasyon, nag-iipon ng karanasan, at sa hinaharap ay maaaring makipagkumpitensya nang patas sa mga paligsahan.

Sa pagsapit ng ika-21 siglo, 50 milyong tao sa buong mundo ang natutong maglaro ng Go, ngunit 80% sa kanila ay naninirahan sa Silangang Asya. Sa Estados Unidos, mayroong 127,000 manlalaro, sa Russia – 80,000, at sa Alemanya, United Kingdom, Netherlands, at iba pang bansang Europeo, mayroong mula 20,000 hanggang 45,000 na manlalaro bawat isa.

Regular na ginaganap ang mga paligsahan sa Go sa iba’t ibang panig ng mundo. Noong 2004, ang kampeon ay si Cho U (張栩), isang Taiwanese na kumakatawan sa Hapon, na nanalo ng higit sa isang milyong dolyar bilang premyo.

Mga kawili-wiling katotohanan

• Maski ang isang limang taong gulang na bata ay maaaring matutunan ang mga patakaran ng Go. Gayunpaman, napakakomplikado ng laro kaya't hindi man lang matalo ng mga programang pangkompyuter ang pinakamahusay na mga manlalaro.
• Di tulad ng chess na nagpapagana sa kaliwang bahagi ng utak, ang Go ay gumagamit ng parehong hemispheres.
• Isang dambuhalang paligsahan sa Go ang ginanap sa lungsod ng Ōita, Hapon. Sa isang board na may sukat na 40×40 metro, inilipat ng mga manlalaro ang halos dalawang metrong lapad na mga bato na may bigat na isang kilo.
• Noong ika-16 na siglo, ipinatupad ng Emperador ng Hapon na ang lahat ng opisyal ng pamahalaan ay kailangang matutong maglaro ng Go. Sa kasalukuyan, itinuturo ang larong ito sa mga paaralan ng negosyo sa iba’t ibang bahagi ng mundo.
• Noong 2016 lamang nagtagumpay ang programang AlphaGo sa unang pagkakataon sa pagbigo sa world champion na si Lee Sedol (이세돌).
• Ang ilang beses na world chess champion na si Emanuel Lasker ay itinuring ang Go bilang isang kasangkapan sa paglinang ng estratehiya at taktika. Tiwala sa kanyang tagumpay, nais niyang maglaro laban sa isang karaniwang Hapones na manlalaro. Kahit na may malaking kalamangan, hindi siya nanalo. Inamin niya na maraming kasanayan ang kinakailangan sa laro. Kinalaunan, sumulat siya ng isang aklat-aralin para sa mga baguhan.

Sa Tsina, Korea, at Hapon, itinuturing na mahalagang kasanayan ang paglalaro ng Go para sa mga nagnanais na umangat sa kanilang karera. Sa panahon ng laro, mas nauunawaan ng magkalaban ang paraan ng pag-iisip ng isa’t isa, nasusukat ang talino, at nasusubok ang kakayahang kontrolin ang emosyon. Bakit hindi mo subukang matutunan ang sinaunang larong ito at makinabang sa karunungang silanganin?!